Naast mijn werk als auteur, spreker en trainer ben ik ook toezichthouder in de zorg. Woensdag werd ik even opgetild uit de waan van de dag bij het ledenfestival van de NVTZ (de vereniging van toezichthouders in de zorg). Complimenten aan de organisatie voor het programma! Ik heb heel veel zin gekregen in een nieuwe raad van toezicht. Het programma zette me ook aan het denken over mijn andere werk en in het bijzonder mijn nieuwe boek ‘Mijn vriend Damocles‘.

De mythe van zekerheid

“Zekerheid is een mythe. De kern raken is belangrijker dan alle vragen beantwoorden.”

Rienk Goodijk

Rienk Goodijk sprak over de mythe van zekerheid. Ik zat meteen recht overeind. Een Q&A met 100 vragen – daar moet je volgens Goodijk als raad van toezicht niet aan beginnen. 100% zekerheid krijg je nooit. Je moet op zoek naar de kern.

Ook als patiënt is zekerheid een illusie, hoeveel onderzoek je ook laat doen. Zonde om daar je tijd en energie in te blijven steken. Wat dan wel? Ook dan helpt zoeken naar de kern. Alle onzekerheden en zorgen kunnen daar behoorlijk van afleiden. Onze eerste reflex is toch zekerheid zoeken. Hoe doorbreek je dat? Ik studeer erop terwijl ik verder schrijf aan ‘Mijn vriend Damocles‘.

Zelf ervaar ik steeds meer dat mijn eigen onzekere toekomst niet mijn vijand is, maar mijn partner (daarom ‘Mijn vriend Damocles). Het helpt mij om bij de kern te blijven. Het helpt mij om keuzes te maken. Tijdens het schrijven viel me op dat ik keer op keer méér risico durfde te nemen dan mijn artsen, omdat ik heel goed weet wat voor mij belangrijk is en daarop durf te sturen. Dat heeft me 100x meer opgeleverd dan het veilige beleid volgens richtlijnen. Stel je eens voor dat iedereen dat kon – patiënten, zorgverleners, bestuurders en toezichthouders kiest voor de kern, niet voor veiligheid.

De kracht van je eigen aandoening overstijgen

“Je moet uitzoomen op het probleem, niet inzoomen.”

Leen Paape

Eindeloos vragen stellen en zekerheid is een voorbeeld van inzoomen op het probleem. De stelling van Leen Paape was dat je moet uitzoomen op het probleem. Ik herkende deze onmiddellijk uit mijn werk als toezichthouder. Een discussie die vastloopt op details. “Jij bent degene die boven het probleem gaat hangen, ons er even van bovenaf naar laat kijken.” zeggen mijn collega’s dan. Dan verschuift de aandacht naar het eigenlijke vraagstuk en kun je besluiten nemen zonder alles te weten.

Mijn eigen werk is altijd aandoeningsoverstijgend. Hoe vaak ik niet het advies heb gekregen om me te richten op specifieke ziekten. “Mensen willen zich maximaal herkennen in het verhaal van een ander.” Die herkenning is heerlijk, maar brengt je geen stap verder en dat is wel mijn doel. Ik had ‘Energiek leven‘ niet kunnen schrijven als ik niet zeven keer ziek was worden. Zeven keer anders moe. Dat creëerde afstand tot elke ziekte afzonderlijk en daardoor ontstond inzicht. Voluit leven met beperkte energie doe ik niet ondanks maar dankzij al die aandoeningen. Dat maakt ‘Energiek leven’ een uniek goed boek.

Voor ‘Mijn vriend damocles‘ interview ik mensen met allerlei aandoeningen. Ik zoom expres niet in op één keuze zoals wel of geen chemo. Je weet achteraf nooit of het de goede keuze was. De onzekerheid blijft. Sterker, onzekerheid beperkt zich niet tot medische keuzes. Denk maar aan zorgen over niet meer kunnen werken, sociale stigma’s, medicijnen die niet leverbaar zijn, enz. Hulp bij één keuze maken is fijn, maar leert je niet om te leven met onzekerheid. Ik zoom daarom heel bewust uit, weg van één keuze, weg van één ziekte, weg van één soort onzekerheid. Ontspannen leven met een onzeker toekomstperspectief leer je door uit te zoomen.

Daarom

Zo’n dag als gisteren vertelt me ook weer waarom ik verschillende dingen naast elkaar doe. Niet inzoomen op 1 soort klus, 1 type opdrachtgever, 1 sector in de zorg, maar kruisbestuiving. Dat helpt om uit te zoomen en de kern te zien. Keuzes durven maken zonder zekerheid over de uitkomst is een opgave waar we allemaal voor staan, privé en in ons werk. Leven met een langdurige zieke is mijn bril om naar die opgave te kijken. Mijn eigen lessen daarin neem ik mee naar mijn werk. Met plezier 😉