Hoeveel ouderen in verpleeghuizen verlaten het pand zelden of nooit? Is dat erg? Deze zomer had ik een inspirerend gesprek met Iris van Duijnhoven van Ouderenlandgoed Grootenhout. Drie jaar geleden studeerde zij af op de betekenis van thuis komen voor ouderen die wonen op het landgoed.

Dagbeleving op een ander adres

Iedere morgen vertrekken de bewoners van Grootenhout om 11 uur. Jassen aan, tassen mee, een paraplu als het regent, en op naar de dagbeleving op hetzelfde terrein. Daar brengen zij de dag door met verschillende activiteiten. Als iemand vraagt: “Wanneer ga ik naar huis?” dan is het antwoord: “Om vijf uur!”.

Naar huis!

Om vijf uur lopen de bewoners terug naar huis. Jassen uit, en.. de bewoners komen zelf in actie. Tafel dekken. Brood smeren. Iris nam waar dat bewoners op dit moment actiever zijn dan op de dagbeleving. Het ritueel van thuis komen is herkenbaar. Bewoners weten wat hen nu te doen staat.

Meer thuis door er even uit te zijn

Thuis komen activeert dus. Maar voelt het ook meer als thuis? Iris vertelt over een nieuwe bewoonster. Om te wennen bleef ze de eerste weken op de woning. Ze hield daar steeds haar jas en tas bij zich. “Na een paar weken ging ze – met jas en tas – toch mee naar de dagbeleving. Binnen een week hing ze thuis haar jas op de kapstok, tas eronder. Op bezoek hou je je tas bij je. Thuis niet.”

Altijd thuis?

Is het niet nog fijner om altijd thuis te zijn? Als je altijd op dezelfde plek bent, is dat niet thuis, maar een gevangenis. De mevrouw met de tas en de jas ging zich thuis voelen omdat ze elke dag even weg was.

Tijdens de lockdowns was het huis uit gaan opeens voor veel mensen niet meer vanzelfsprekend. Dan merk je pas hoe belangrijk het is om af en toe niet thuis te zijn. Mensen die langere tijd ziek zijn geweest ervaren dit vaak ook. Zo ook Iris:

“Afgelopen winter heb ik twee maanden thuis doorgebracht. Ik vloog tegen de muren op! Ik was zo blij toen ik even de deur uit kon. Dit motiveert me nog meer om met dit thema aan de slag te gaan. Thuis komen kan overal!”

Gewoon doen

Bij Ouderlandgoed Grootenhout hebben ze de ruimte. Maar volgens Iris kun je thuis komen overal gewoon doen. Door buitenom te lopen naar activiteiten. Door activiteiten te doen in een andere huiskamer.

Thuis komen en ‘Zo voel ik me thuis’

Kan ik een thuis gevoel door thuis komen verklaren met ‘Zo voel ik me thuis’. Ja. Thuis voelen ontstaat door zeven onderdelen. Als verschillende onderdelen samenkomen, dan versterkt dat het thuis gevoel.

Neem tomatensoep volgens het recept van jouw oma. Als je die eet, dan voel je meer thuis dan bij tomatensoep uit blik. Hier komen de drie onderdelen zintuigen (geur, smaak), tijd (traditie) en anderen (oma) samen. Drie in één. Dan ben je thuis.

Thuis komen is een combinatie van de onderdelen plek en tijd: thuis is de plek waar je steeds naar terugkeert. Wanneer zeg je het vaakst “Ik ben thuis!”? Precies: op het moment dat je thuis komt.

Meer lezen

Nieuwsgierig naar het onderzoek van Iris van Duijnhoven? Ze stuurt het je graag toe. Meer ideeën voor meer thuis voelen? Neem een kijkje op de themapagina van ‘Zo voel ik me thuis’ – met gratis e-book!