Als patiënt en adviseur in de zorg heb ik veel zingevingsconcepten voorbij zien komen. Over geen ben ik zo enthousiast als over ZinverZetten. In dit blog leg ik uit waarom de brede blik van ZinverZetten zo goed past bij langdurig leven met een ziekte, beperking of kwetsbaarheid.

Ziek worden…

22 jaar geleden werd ik ziek. In een half jaar ging ik van een vrijwel normaal studentenleven naar afhankelijk zijn van anderen om mijn boodschappen te doen en voor me te koken. Een heftige ervaring als je 21 jaar bent. Mijn leven stond op zijn kop.

… en zingeving

Ook al noemde ik dat toen niet zo, het riep natuurlijk zingevingsvragen op. Wat betekende dit voor mijn toekomst? Hoe keek ik naar vriendschap, nu ik de helft van mijn vrienden kwijt was? Wat kon ik betekenen voor lotgenoten? Zonder daar nu uitgebreid op in te gaan, kan ik zeggen mijn portie ‘existentiële zingeving’ gedaan te hebben.

Rust

Na verloop van tijd kwam er rust. De optimale behandeling was gevonden. Waar nodig had ik me aangepast. Wat er werkelijk toe deed in mijn leven, was me helder, en ik had daarbij passende, soms ingrijpende, keuzes gemaakt.

Geen zin in vandaag

Maar hoe kloppend de invulling van mijn weken ook was met mijn doelen, ik had lang niet altijd zin in de dag van vandaag of morgen. En daar deed ik dingen aan. Maar wat precies, en waarom, daar had ik heel lang geen woorden voor. Het leek allemaal zo banaal vergeleken met die grote keuzes over mijn leven.

Woorden voor zin

Tot ik in aanraking kwam met ZinverZetten. Toen vond ik de woorden én het belang van andere soorten zingeving. Volgens dit idee van René Gude gaat zin over vier dingen. Natuurlijk over wat je belangrijk vindt in jouw leven, wat jouw waarden en doelen zijn en hoe jij daar invulling aan geeft. Dat noemde hij zinvol. Maar er is meer…

Meer dan zinvol: zinnelijk…

Volgens Gude is er meer zin te vinden. Lijflijke zingeving: zinnelijkheid. Dat is energie hebben, contact met inspirerende mensen, genieten van aanraking, seks en lekker eten.

Als je ziek wordt, lever je veel van deze zin in door vermoeidheid, minder sociale contacten, geen libido, koken van snelle in plaats van lekkere happen. Veel herstelt gelukkig als je ziekte onder controle is, maar niet alles en niet zomaar. Verloren vriendschappen zijn niet zomaar vervangen. Koken met dieetbeperkingen is een voortdurende uitdaging.

… en zintuiglijk…

Een volgende bron van zin is de schoonheid, de zintuigelijke vorm van zingeving. Een mooie omgeving inspireert. Zelf er goed uitzien nodigt uit om de wereld in te gaan.

Opnieuw dingen die niet vanzelfsprekend zijn als je een chronische ziekte hebt. De afwas bleek vaker staan dan me lief was. Met weinig energie schiet oud papier wegbrengen er ook zo bij in. En die pillen op mijn nachtkastje? Niet erg aantrekkelijk om een date mee naar huis te nemen.

… en zinrijk!

Daarmee ben je er nog niet volgens Gude. Lekkere koffie is belangrijk om zin te hebben in je werk (zinnelijk), een fijne, opgeruimde werkplek ook (zintuiglijk), en natuurlijk dat hogere doel waarvoor je aan de slag bent (zinvol). Je hebt dan nog één ding nodig voor zin: dat jouw taken duidelijk zijn en duidelijk bijdragen aan dat doel. Kortom: dat je zinrijk bezig bent.

Sinds ik ziek ben, reageer ik nog ongeduldiger op verplichtingen waarvan ik niet zie hoe ze bijdragen aan het doel. Tegelijkertijd begint elk reintegratietraject met veel goed bedoelde maar weinig zinrijke vrijblijvende taken.

De 4 Z-ten van ZinverZetten

Samen vormen zinnelijkheid, zintuiglijkheid, zinrijkheid en zinvolheid de 4 Z’ten van ZinverZetten. Ze zijn een bril waardoor je bronnen van zin in je eigen leven gaat zien en kunt verwoorden. Zo is een warm bad voor mij geen luxe, maar de nodige zinnelijke zingeving als mijn lijf door vermoeidheid of pijn onprettig aanvoelt. Voor mij vielen de puzzelstukken met deze bril op hun plek.

Grote en kleine zingevingsvragen

Ziek zijn geeft grote en kleine zingevingsvragen. Als je ziek wordt, staat je leven op zijn kop. Dat levert grote vragen op: waarom overkomt mij dit? Naarmate je langer leeft met een ziekte, beperking of kwetsbaarheid verschuiven de zingevingsvragen naar ‘kleinere’ vragen: hoe maak ik zin in deze dag? ZinverZetten adresseert ze allemaal.

Niet normaliserend of ingewikkeld

Zingeving door iets voor een ander te betekenen. Dat is zeker een manier, maar wat mij betreft niet de enige manier of voor iedereen de beste manier. ZinverZetten stuurt niet, maar laat je je eigen zingeving ontdekken. Daar horen ook geen ingewikkelde woorden bij. Zin maken doe je zelf!

Maak kennis met ZinverZetten met Ziekte en Zorg

Nieuwsgierig naar ZinverZetten als methode voor praktische zingeving? In twee uur geven Peter Henk Steenhuis – met wie Gude het idee ontwikkelde – en ik je een stoomcursus ZinverZetten met Ziekte en Zorg. Na een paar proefversies vanaf september als open inschrijving workshop voor iedereen te volgen. Kijk hier voor meer informatie en inschrijven.